دریاچه ارومیه، یکی از مهم‌ترین ذخایر آبی ایران و بزرگ‌ترین دریاچه شور در منطقه خاورمیانه، اکنون در شرایط بحرانی قرار دارد و در آستانه خشک‌شدن کامل است. مجموعه‌ای از عوامل انسانی و طبیعی طی سال‌های اخیر موجب کاهش شدید سطح آب این دریاچه شده و اکنون کارشناسان محیط‌زیست نسبت به نابودی کامل آن هشدار می‌دهند.
عوامل مؤثر در بحران دریاچه ارومیه
احداث بی‌رویه سدهای متعدد در حوضه آبریز دریاچه، عدم تخصیص حقابه زیست‌محیطی، توسعه کشاورزی سنتی و غیر اصولی، ساخت جاده میان‌گذر روی دریاچه، برداشت بی‌رویه از منابع آبی و تغییرات اقلیمی از جمله دلایل اصلی کاهش سطح آب دریاچه ارومیه هستند. این مجموعه عوامل باعث شده‌اند که دریاچه طی دو دهه گذشته با افت بی‌سابقه حجم آب مواجه شود و اکنون در آستانه نابودی کامل قرار گیرد.
هشدار محیط‌زیست درباره خشکی کامل دریاچه
حجت جباری، مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان آذربایجان‌غربی، در گفت‌وگویی اعلام کرد: برای نخستین‌بار احتمال می‌دهیم که در روزهای آینده، بخش شمالی دریاچه به‌طور کامل خشک شود. وی افزود: در حال حاضر تنها یک لایه بسیار نازک و پراکنده از آب در بخش شمالی باقی مانده که از نظر زیست‌محیطی نمی‌توان آن را به‌عنوان آب پایدار تلقی کرد.
وضعیت بحرانی در بخش جنوبی دریاچه
طبق اعلام جباری، در بخش جنوبی دریاچه نیز حدود ۶۰۰ تا ۷۰۰ کیلومتر مربع از سطح دریاچه با عمق بسیار کم، بین ۱۵ تا ۲۰ سانتی‌متر، هنوز دارای آب است. اما با ادامه روند فعلی، پیش‌بینی می‌شود تا پایان تابستان این بخش نیز به‌طور کامل خشک شود. این اتفاق به‌معنای خشکی ۱۰۰ درصدی دریاچه ارومیه خواهد بود؛ بحرانی که پیامدهای زیست‌محیطی، اقتصادی و اجتماعی گسترده‌ای به‌همراه خواهد داشت.
ضرورت اقدام فوری برای نجات دریاچه
خشک‌شدن کامل دریاچه ارومیه نه‌تنها تهدیدی جدی برای اکوسیستم منطقه است، بلکه می‌تواند منجر به افزایش ریزگردها، نابودی منابع زیستی، مهاجرت جمعیت و آسیب به کشاورزی و سلامت عمومی شود. کارشناسان محیط‌زیست و فعالان حوزه منابع طبیعی خواستار اقدام فوری و مؤثر از سوی نهادهای مسئول برای احیای دریاچه و جلوگیری از فاجعه زیست‌محیطی هستند.
دریاچه ارومیه، که روزگاری نماد زیبایی و پایداری طبیعی شمال‌غرب ایران بود، اکنون به یکی از نگران‌کننده‌ترین بحران‌های زیست‌محیطی کشور تبدیل شده است. حفظ این میراث طبیعی نیازمند عزم ملی، اصلاح سیاست‌های آبی و مشارکت همه‌جانبه مردم و مسئولان است.
سیما غلامی، خبرنگار و نویسنده باسابقه در مجله خبری «عصر ارومیه» است که با قلمی توانمند و نگاهی دقیق به مسائل، به پوشش اخبار منطقه می‌پردازد. او با سال‌ها تجربه در عرصه رسانه، به یکی از چهره‌های مورد اعتماد در میان مردم و مسئولان تبدیل شده است.
