آذربایجان غربی با برخورداری از ظرفیت‌های گسترده در تولید میوه‌های باغی، به‌ویژه سیب، جایگاه ویژه‌ای در کشاورزی کشور دارد. با این حال، چالش‌های متعددی از جمله کمبود منابع آبی، افزایش هزینه‌های تولید و ناپایداری بازار، ضرورت تغییر رویکرد در مدیریت باغات را دوچندان کرده است. در همین راستا، سازمان جهاد کشاورزی استان برنامه‌ریزی برای توسعه عمودی باغات را در دستور کار قرار داده است.
سیب؛ محصول استراتژیک استان با بیش از یک میلیون تن تولید سالانه
محمدرضا اصغری، رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی، در گفت‌وگو با ایسنا اعلام کرد که این استان با ۶۵ هزار هکتار سطح زیر کشت سیب، یکی از قطب‌های اصلی تولید این محصول در کشور محسوب می‌شود. تولید سالانه سیب در استان بیش از یک میلیون تن است که بخش قابل توجهی از آن در شهرستان‌های ارومیه، خوی، میاندوآب، مهاباد، اشنویه، سلماس، شاهین‌دژ و نقده انجام می‌شود.
علاوه بر سیب، استان در تولید سایر میوه‌ها نیز سهم قابل توجهی دارد:
- انگور: ۲۲ هزار هکتار سطح زیر کشت و ۱۹۰ هزار تن تولید
- گیلاس: ۳۷۰۰ هکتار و ۲۵ هزار تن تولید
- زردآلو: ۳۶۰۰ هکتار و ۲۹ هزار تن تولید
- شلیل: ۳۰۰۰ هکتار و ۳۱ هزار تن تولید
- آلبالو: ۱۹۵۰ هکتار و ۱۹ هزار تن تولید
چالش‌های باغبانی؛ از کمبود آب تا نوسانات بازار
اصغری با اشاره به مشکلات موجود در بخش باغبانی استان، کمبود منابع آبی، تأمین برق چاه‌های کشاورزی، افزایش قیمت نهاده‌ها مانند کود و سم، بالا بودن هزینه‌های کارگری، خسارت‌های ناشی از سرمازدگی و تغییرات اقلیمی را از جمله مهم‌ترین چالش‌ها عنوان کرد. این عوامل موجب شده‌اند تا بهره‌وری در بسیاری از باغات کاهش یابد و کشاورزان با مشکلات اقتصادی مواجه شوند.
توسعه عمودی باغات؛ راهکاری برای افزایش بهره‌وری
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان تأکید کرد که راهبرد فعلی این سازمان، حرکت به سمت توسعه عمودی باغات است. این رویکرد به معنای افزایش تولید و ارتقای کیفیت در واحد سطح از طریق:
- بهبود عملکرد باغ‌های موجود
- ارتقای دانش فنی باغداران
- حذف باغات درجه سه و جایگزینی با ارقام مقاوم و کم‌نیاز به آب
این برنامه می‌تواند ضمن کاهش فشار بر منابع طبیعی، بهره‌وری اقتصادی باغداران را نیز افزایش دهد.
کشاورزی قراردادی؛ تضمین بازار و افزایش رضایت باغداران
اصغری همچنین از اجرای کشاورزی قراردادی در بخش باغبانی استان خبر داد. این شیوه، با ایجاد توافق میان کشاورز و خریدار، موجب کاهش ریسک فروش محصول، تنظیم بهتر بازار و افزایش رضایت تولیدکنندگان شده است. کشاورزی قراردادی می‌تواند به عنوان یکی از ابزارهای مؤثر در مدیریت بازار و حمایت از باغداران در شرایط ناپایدار اقتصادی عمل کند.
با توجه به ظرفیت‌های موجود و چالش‌های پیش‌رو، حرکت به سمت توسعه عمودی باغات و بهره‌گیری از شیوه‌های نوین مانند کشاورزی قراردادی، می‌تواند مسیر پایداری برای آینده باغبانی آذربایجان غربی ترسیم کند.
سیما غلامی، خبرنگار و نویسنده باسابقه در مجله خبری «عصر ارومیه» است که با قلمی توانمند و نگاهی دقیق به مسائل، به پوشش اخبار منطقه می‌پردازد. او با سال‌ها تجربه در عرصه رسانه، به یکی از چهره‌های مورد اعتماد در میان مردم و مسئولان تبدیل شده است.
