سفر سیدرضا صالحی‌امیری، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی به آذربایجان‌غربی، هم یادآور ظرفیت‌های غنی فرهنگی استان بود و هم اعلام آغاز جریانِ تزریق منابع برای تقویت زیرساخت‌های گردشگری و صنایع‌دستی؛ بسته‌ای که اگر به‌درستی مدیریت شود، می‌تواند خوی، ارومیه و سایر شهرستان‌ها را در مسیر تبدیل شدن به قطب‌های گردشگری و فرهنگی شمال‌غرب قرار دهد.
چه خبر؛ وعده‌ها و اعداد
وزیر اعلام کرد که امسال حدود ۳۴ هزار میلیارد تومان تسهیلات از منابع مختلف برای رونق گردشگری و تقویت زیرساخت صنایع‌دستی در سطح کشور در نظر گرفته شده که آذربایجان‌غربی نیز از آن سهم خواهد برد. هم‌زمان پروژه آرامگاه شمس تبریزی در خوی که از سال ۱۳۹۷ عملیات آن آغاز شده، با اختصاص ۳۰ میلیارد تومان در سال جاری سرعت گرفته است و امید می‌رود شاهد تکمیل سریع‌تر و بهره‌برداری عملیاتی آن باشیم.
ظرفیت‌های استان؛ چرا آذربایجان‌غربی؟
صالحی‌امیری استان را «نمونه‌ای فشرده از داشته‌های ایران» توصیف کرد: تنوع فرهنگی و مذهبی، سه اثر ثبت جهانی، صدها اثر ملی، پهنه‌های کشاورزی و توان صنعتی؛ و نیز موقعیت خوی به‌عنوان سرزمین عرفان و ادب که با محور شمس تبریزی قابلیت تبدیل شدن به قطب فرهنگی-زیارتی را دارد. مجموعه این شاخص‌ها، مبنای توجیه تزریق اعتبار و تمرکز سرمایه‌گذاری در استان است.
گره‌های اجرایی و ریسک‌های پیش رو
برای اینکه وعده‌های مالی به توسعه ملموس و پایدار بدل شود، چند شرط اجرایی مهم لازم است:
- شتاب‌زدگی در هزینه‌کرد بدون مطالعه بازارگردشگر و برنامه جذب مخاطب خارجی و داخلی می‌تواند صرفِ سازه شود نه جذب بازدید‌کننده؛
- نیاز به تقویت زیرساخت‌های دسترسی، اقامتی و خدماتی (راه، فرودگاه، پارکینگ، هتل‌ها و اقامتگاه‌های بوم‌گردی) تا استان ظرفیت پذیرش موج گردشگر را پیدا کند؛
- هماهنگی بین دستگاه‌های محلی و وزارتخانه برای مدیریت زمین، مالکیت و بهره‌برداری پروژه‌ها ضروری است تا پروژه‌ها برای جامعه محلی منفعت ایجاد کند و تبدیل به نمادهای نیمه‌کاره نشوند.
فرصت‌هایی که باید طراحی شوند
با توجه به تمرکز بر شمس و مولانا و ظرفیت‌های محلی، چند مسیر عملیاتی پیشنهادی می‌تواند ارزش افزوده ایجاد کند:
- توسعه بسته‌های سفر «فرهنگ-زیارت» که آرامگاه‌ها، نمایش‌های آیینی، بازارچه صنایع‌دستی و تجربه‌های بومی‌محور را ترکیب کند؛
- ایجاد شبکه متصل از مجموعه‌های فرهنگی با استانداردهای بین‌المللی، به‌ویژه در حوزه راهنمایی گردشگری چندزبانه و آموزش تأمین‌کنندگان خدمات محلی.
پیامد اقتصادی و فرهنگی
اگر تخصیص اعتبار به پروژه‌های حمایتی از کارآفرینی صنایع‌دستی، آموزش مهارت‌های بوم‌گردی و تقویت زنجیره ارزش کشاورزی-گردشگری متصل شود، می‌توان انتظار داشت درآمدهای محلی افزایش یابد، اشتغال جوانان تقویت شود و هویت فرهنگی منطقه در سطح ملی و فراملی برجسته‌تر گردد. پروژه شمس در خوی می‌تواند به‌عنوان نمونه‌ای از سرمایه‌گذاری فرهنگی عمل کند که هم موجب گردشگرآوری و هم ارتقای سرمایه اجتماعی محلی می‌شود.
سرِ جمع، سفر وزیر و وعده ۳۴ هزار میلیارد تومان فرصتی است که اگر با برنامه‌ریزی دقیق، شفافیت در تخصیص منابع و مشارکت فعال بخش خصوصی و جوامع محلی همراه گردد، آذربایجان‌غربی را از ظرفیت‌های بالقوه به پیشران واقعی اقتصادی-فرهنگی بدل خواهد کرد.
سیما غلامی، خبرنگار و نویسنده باسابقه در مجله خبری «عصر ارومیه» است که با قلمی توانمند و نگاهی دقیق به مسائل، به پوشش اخبار منطقه می‌پردازد. او با سال‌ها تجربه در عرصه رسانه، به یکی از چهره‌های مورد اعتماد در میان مردم و مسئولان تبدیل شده است.
