عراق گامی عملی در جهت گسترش دسترسی‌های مرزی و تقویت پیوندهای اقتصادی منطقه‌ای برداشت؛ مقامات این کشور از آماده شدن دو گذرگاه مرزی جدید — یکی با ایران و دیگری با عربستان سعودی — برای آغاز به کار خبر داده‌اند که هدف اصلی آن افزایش تبادل کالا، تسهیل تردد مسافران و جذب سرمایه‌گذاری اعلام شده است.
مشخصات گذرگاه‌ها و موقعیت جغرافیایی
گذرگاه «جَلات» در شمال استان میسان و در منطقه علی‌الغربی قرار دارد و تنها حدود ۳۰ کیلومتر تا مرز ایران فاصله دارد؛ مجاورت آن با شهر ایلام پتانسیل کوتاه‌سازی زمان حمل‌ونقل و کاهش هزینه‌های لجستیکی بین دو طرف را دارد. گذرگاه دیگر با نام «العویقله» مسیر ارتباطی مستقیمی با عربستان را فراهم می‌کند و تکمیل مراحل اداری و زیرساختی آن به تصویب مقامات ذی‌ربط رسیده است.
پیامدهای اقتصادی و تجاری
افتتاح این گذرگاه‌ها می‌تواند چند اثر مثبت هم‌زمان به‌همراه داشته باشد: کاهش زمان و هزینه حمل‌ونقل، رونق بازارهای مرزی، تسهیل صادرات و واردات منطقه‌ای و افزایش رقابت‌پذیری کالاهای عراقی در بازارهای مجاور. همچنین زیرساخت مرزی آماده، زمینه جذب سرمایه‌گذاری‌های لجستیکی، انبارداری و خدماتی را فراهم می‌سازد که برای اشتغال محلی و درآمدهای ارزی اهمیت دارد.
چالش‌ها و نیازمندی‌های اجرایی
برای تحقق کامل منافع، نیاز به برنامه‌ریزی در چند محور وجود دارد:
- ارتقای زیرساخت‌های حمل‌ونقلی داخلی و اتصال جاده‌ها و شبکه ریلی به گذرگاه‌ها؛
- تسهیل گمرکی و هماهنگی مقررات میان‌مرزی جهت جلوگیری از تنگناهای اداری و کاهش زمان ترخیص. بدون این اصلاحات، صرف افتتاح گذرگاه‌ها ممکن است نتایج عملی محدودتری به‌دنبال داشته باشد.
چشم‌انداز منطقه‌ای و دیپلماسی اقتصادی
این اقدام بخشی از تلاش عراق برای تبدیل شدن به هاب ترانزیتی منطقه‌ای است؛ باز کردن مسیرهای جدید با همسایگان می‌تواند عراق را به‌عنوان مسیر میان‌بر کالا میان خاورمیانه و بازارهای حاشیه‌ای مطرح کند و جایگاه تجاری و سیاسی کشور را تقویت نماید. علاوه بر منافع اقتصادی، فعال‌شدن گذرگاه‌ها زمینه افزایش تعاملات فرهنگی و مردمی بین جوامع مرزی را نیز فراهم می‌آورد.
جمع‌بندی
راه‌اندازی گذرگاه‌های «جَلات» و «العویقله» فرصت قابل‌توجهی برای رشد تجارت مرزی و تسهیل تردد محسوب می‌شود؛ کلید بهره‌برداری مؤثر از این فرصت، تکمیل زنجیره زیرساختی و هماهنگی مقرراتی میان عراق و همسایگان است تا این دروازه‌های جدید به موتورهای عملیاتی توسعه منطقه‌ای تبدیل شوند.
سیما غلامی، خبرنگار و نویسنده باسابقه در مجله خبری «عصر ارومیه» است که با قلمی توانمند و نگاهی دقیق به مسائل، به پوشش اخبار منطقه می‌پردازد. او با سال‌ها تجربه در عرصه رسانه، به یکی از چهره‌های مورد اعتماد در میان مردم و مسئولان تبدیل شده است.
